Terug naar de vorige index

boekomslag van deze roman


Maarten 't Hart - Een vlucht regenwulpen

door drs. J.J. de Vries




Maarten 't Hart - Een vlucht regenwulpen
De Arbeiderspers, Amsterdam (1978)

Titelverklaring:
De dood van Maartens moeder is een belangrijke gebeurtenis in zijn leven en hij weet nog precies wat er tijdens haar sterven gebeurde: er kwam een vlucht regenwulpen voorbij. Met 'wulps' bedoelt men echter erotisch, sexy. De schrijver wil zeggen dat er veel erotische elementen in zijn jeugd waren, maar dat hij ervoor wegliep; een vlucht dus.

Motto:
Zondag 10 - "Vraag 27: Wat verstaat gij door de voorzienigheid Gods?
Antw. De almachtige en alomtegenwoordige kracht Gods, door welke Hij hemel en aarde, mitsgaders alle schepselen, gelijk als met zijn hand nog onderhoudt, en alzo regeert, dat loof en gras, regen en droogte, vruchtbare en onvruchtbare jaren, spijze en drank, boter en room, gezondheid en krankheid, rijkdom en armoede, en alle dingen, niet bij geval, maar van zijn vaderlijke hand ons toekomen."
foto van M. 't. Hart Dit citaat uit de Heidelbergse catechismus geeft aan dat het leven door God wordt geregeerd. Dus ook Maartens eenzaamheid en zijn onbereikbare liefde zijn niet toevallig zo gekomen, maar zijn voortgekomen uit Gods wil.

Samenvatting:
Een vlucht regenwulpen is een psychologische roman. De hoofdpersoon lijdt aan erotische dwanggedachten en hij kan geen normaal contact met vrouwen en meisjes onderhouden. Tijdens het lezen wordt duidelijk hoe dit komt en hoe dit met de beschermde jeugd te maken heeft.
Maarten is hoogleraar biologie en dertig jaar, als hij op de trouwerij van zijn vriend Jacob voor het eerst van zijn leven een afspraakje met een meisje maakt. Het meisje blijkt de jongere zus van Martha te zijn, de onbereikbare liefde uit Maartens middelbare schooltijd. Ze biedt hem op het feest een glas advocaat met slagroom aan.
Maarten blikt terug op zijn jeugd om te onderzoeken hoe het komt dat hij nooit een fatsoenlijk contact met een meisje heeft kunnen leggen. Maarten is het enige kind van zijn streng gereformeerde ouders. Zij hebben op een boerderij ver van het dorp gewoond en veel contact met de buitenwereld was er niet. Zij verbieden Maarten om met een meisje om te gaan en zondige gedachten te ontwikkelen. In het geheim bespiedt Maarten zijn vader terwijl die zijn moeder insmeert met slagroom en helemaal aflikt. Daar schrikt de jongen erg van, maar nog meer van het gevoel dat hij zelf opgewonden en dus 'wulps' is geworden.

Ook op school heeft Maarten geen contact met de andere kinderen, niet op de lagere school en ook niet op de middelbare school. In die tijd was hij verliefd op Martha, maar hij durfde en kon haar niet voor verkering vragen. Martha is de dochter van een melkwinkelier.
Terwijl Maarten terugblikt, moet hij naar een congres in Bern. Daar ontmoet hij een vagelijk aantrekkelijke mannelijke collega met wie hij optrekt en die hem even van zijn mijmeringen verlost. Samen bezoeken zij een melksalon en bestellen ijs met slagroom...

de jonge Maarten drinkt koffie met room Karakterbeschrijving:
Maarten:
Maarten is een eenzame man van dertig jaar. We leren hem kennen als een eenzaam kind dat erg naar zijn moeder trok, hij was eigenlijk verliefd op zijn moeder. Op de middelbare school ontmoet Maarten Martha, op wie hij vreselijk verliefd raakt. Hij durft echter geen contact met haar te leggen en een relatie zit er dus niet in. Hij is nu hoogleraar celbiologie en zijn werk is het enige waar hij zich mee bezighoudt. Een sociaal leven heeft hij niet en dat komt onder andere door zijn fobieën: pleinvrees en dwanggedachten over melkproducten, niet alleen slagroom, volle melk en schenkroom maar soms ook spuitroom. Zowel zijn moeder als de onbereikbare Martha blijven het leven van Maarten beheersen: iedere vrouw die hij ziet, brengt hij in relatie met één van die twee en met verschillende vormen van room. Dit geeft hem een dwang tot eten. Hij is een rond karakter.

Moeder en Vader:
De moeder van Maarten is dol op hem, ze zorgt voor hem en geeft hem veel aandacht. Zij is een rond karakter. De vader van Maarten is melkveehouder, zoals ook zijn vader boer was. Hij is een zwijgzame godvruchtige man die het liefst zou zien dat zijn zoon ook boer zou worden. Hij is slechts een stereotype: de strenge, zwijgzame vader.

Martha:
Martha is de onbereikbare liefde van Maarten: zij is de ideale vrouw. Er wordt weinig over haar verteld, behalve haar roomkleurige huid. Zij is een vlak karakter.

Adrienne en Ernst:
Zij zijn collega's van Maarten die hij bij een congres in Bern tegenkomt. Maarten vindt Ernst erg leuk, maar deze is meer geïnteresseerd in Adrienne. Ernst stelt haar voor om de slaapkamer op te zoeken en haar met jam in te smeren.

Tijd en plaats
De vertelde tijd van het verhaal is een jaar of vijfentwintig: vanaf de vroegste herinneringen tot Maarten dertig is. Een vlucht regenwulpen wordt niet chronologisch verteld, maar springt heen en weer tussen verleden en heden, zonder tijdverdichting. Het is de bedoeling dat de lezer daardoor van zijn stuk raakt en meegaat in de erotische redeneringen. Er zijn zoveel flash-backs, dat er bijna sprake is van verschillende tijdlagen. De tijd die zich afspeelt in het heden is ongeveer twee weken.
De jeugd van Maarten speelt zich af op de boerderij in de omgeving van Kollum en op school. Later zien we Maarten in zijn laboratorium in Leiden en in Bern, in Zwitserland.

Stijl en thematiek
Maarten is van kinds af aan een eenzaam kind. Echte vrienden heeft hij nooit gehad, laat staan een vriendin. Aan de ene kant wil Maarten deze eenzaamheid doorbreken om een 'normaal' leven te leiden, maar aan de andere kant koestert hij zijn eenzaamheid: hij is niet anders gewend en in zijn eenzame wereldje is hij heer en meester. Ook het geloof kan hem niet uit zijn eenzaamheid verlossen. Zoals Maarten zelf zegt is, hij 'ongelovig geworden'.
Maarten 't Hart heeft een beschrijvende stijl: de omgeving wordt vrij precies weergegeven, inclusief planten en dieren. De dialogen komen ook natuurgetrouw over. Daarnaast maakt hij veel gebruik van bijbelcitaten en andere verwijzingen naar de bijbel. Zo schrijft hij over een brandende kachel dat het vuur 'de Heilige Geest in de kachel' is en een bord vla wordt vergeleken met de 'grazige weiden' uit psalm 23.
Hoofdpersoon Maarten vertelt in de ik-vorm over zijn jeugd en hij probeert een verklaring te zoeken voor zijn tegenwoordige gedrag. Het perspectief is dus het ik-perspectief.

affiche van de film De auteur
Het werk van de auteur, die net als de hoofdpersoon Maarten heet, kenmerkt zich door autobiografische elementen. De gebeurtenissen spelen zich vaak af in een streng godsdienstig milieu, waaraan de hoofdfiguur moeilijk kan ontsnappen, terwijl hij wel probeert aan zijn portie erotiek te komen. Ook het thema 'anders zijn' (met name door een lichte vorm van homoseksualiteit) komt in veel van zijn romans en proza naar voren.
Maarten 't Hart wordt geboren op 25 november 1944 in Maassluis. Na de lagere school gaat hij naar de HBS en vervolgens studeert hij biologie in Leiden. Na het afronden van zijn studie krijgt hij een baan als bioloog aan de Leidse universiteit, waar hij vooral over de zuivelsector schrijft. In 1971 debuteert hij onder het pseudoniem Martin Hart met de roman Stenen voor een ransuil. In 1973 schrijft hij Ik had een wapenbroeder. In 1975 krijgt hij de Multatuliprijs voor zijn roman Het vrome volk. In 1978 volgt dan Een vlucht regenwulpen dat werd verfilmd in 1981. Overige werken: Mammoet op zondag (1977), Een methode voor de bepaling van vetgehaltes bij de roomproductie (1977), Laatste zomernacht (1978), De droomkoningin (1980), De ortolaan (boekenweekgeschenk in 1984), Het woeden der gehele wereld (1993), De nakomer (Vrumona 1996).


---einde(12-05-2011)---

Terug naar de vorige index