Terug naar de vorige index
Renate Dorrestein – Het hemelse gerecht
door drs. W. Sietsema
Renate Dorrestein – Het hemelse gerecht
Contact, Amsterdam (1991)
Bespreking door drs. W. Sietsema
Samenvatting:
De zussen Kristen en Felicia exploiteren een restaurant even buiten
het dorp. In vijftien jaar tijd hebben de zussen de zaak opgebouwd tot
een goed lopend geheel. Sinds enkele jaren is Eric in hun leven. Hij is
officieel de echtgenoot van Kristen, maar in werkelijkheid minnaar
van beide vrouwen. Hier zijn ze alledrie tevreden mee. Als, zoals elke
woensdag, Rik, de huisarts, komt eten, raadt hij Kristen en Felicia aan,
er eens tussenuit te gaan. Hij suggereert dat Eric al plannen heeft
gemaakt. De zussen weten hier niets vanaf en als Eric een aantal
dagen later vertelt dat hij weg gaat, zijn ze verbijsterd. Dan slaat de
verbijstering om in kwaadheid. Hij is echter niet te weerhouden van
zijn plan en terwijl hij zijn koffers pakt, smeden Kristen en Felicia een
plan. Ze gijzelen hem op zolder en laten hem leven op water en brood,
tot hij van gedachten veranderd is. In het dorp denkt iedereen dat hij
op vakantie is.
Sinds Eric gevangen zit, gebeuren er vreemde dingen: vers vlees is
ineens bedorven, de baby van de timmerman overlijdt, de parkieten
gaan dood en in het dorp breekt een griepepidemie uit. Wel ontvangt
het restaurant een Michelin-ster, waardoor ‘Het Hemelse Gerecht’ in
de Guide Michelin komt te staan. De zussen krijgen ruzie, omdat
Felicia af en toe naar de zolder sluipt. Als reactie daarop, gooit Kristen
lege dozen in de afvalcontainer. Felicia zet deze normaal gesproken in
haar ‘museum’ met verpakkingsmateriaal. Op een middag staat ineens
Brooke, Eric’s dochtertje uit zijn vorige huwelijk, voor de deur. Haar
moeder is op vakantie en zij moest maar naar haar vader gaan. Kristen
en Felicia weten niet wat ze met haar aan moeten, maar tenslotte
ontfermt Felicia zich over haar.
Na de begrafenis van de baby van de timmerman, waar de zussen
samen heen gaan, maakt de moeder van het overleden kind allerlei
onredelijke verwijten aan Kristen. Zij trekt zich dit aan en snijdt zich
tijdens de voorbereidingen voor het diner in haar hand. Hierdoor moet
Felicia haar werk overnemen en zijn de schotels niet van de
gebruikelijke kwaliteit. Terwijl de schotels half opgegeten terugkomen
in de keuken, zit Brooke eenzaam op haar logeerkamertje, dat in de
kelder is ingericht. Uit verveling gaat de met haar knuffel op
onderzoek uit door het huis. Op de zolder aangekomen, schrikt ze
hevig als ze hoort ademhalen. Ze vlucht weg en vergeet haar knuffel.
Op dat moment slaat de bliksem in in het ‘museum’ van Felicia en het
schuurtje vliegt in brand. Wanneer de brandweer klaar is met blussen,
komt de bakker. Felicia slaat echter alle bestellingen af en besluit het
restaurant gesloten te laten. Brooke is ontsnapt uit de hut en
waarschuwt Felicia, die met een koevoet op pad gaat om haar zuster te
bevrijden. Brooke gaat naar zolder om haar knuffel op te halen. Daar
doet ze een gruwelijke ontdekking en ze holt naar beneden, om
vervolgens onder de tafel te kruipen. Als Rik (de huisarts) en Kristen
arriveren, kan Rik de verschrikkelijke stank die van de zolder komt,
direct verklaren.
Felicia was intussen, met de koevoet nog in de hand, naar het
dorpscafé gegaan. Daar wordt ze zeer onvriendelijk benaderd door de
dorpelingen, die haar gijzelen. Ze weet door het wc-raampje te
vluchten en is in de boot bij Kristen en Brooke gesprongen, die op dat
moment voorbij kwamen. Als ze samen zijn, zullen de dorpsbewoners
hen niets kunnen doen.
Titelverklaring:
Het Hemelse Gerecht is de naam van het restaurant dat de zussen
Kristen en Felicia beheren. Aan de andere kant is de titel een
aanduiding van hemelse gerechtigheid. Felicia ziet onweer als hemelse
gerechtigheid en de dorpelingen zien zichzelf als vertegenwoordigers
van hemelse gerechtigheid door het restaurant in brand te steken. Ook
kan gedacht worden aan het treurspel Gijsbregt van Aemstel. Daar
wordt namelijk gesproken over het hemelse gerecht dat zich over de
hoofdrolspelers heeft voltrokken. Het lijkt erop, dat dit ook in dit boek
het geval is.
De auteur:
Renate Dorrestein begint haar loopbaan als journaliste bij het
weekblad Panorama. Ze schrijft romans, columns en autobiografische
verslagen. Haar eerste boek is de verhalenbundel Voorleesboek voor
planten in 1976, maar bekendheid krijgt ze pas met haar eerste roman
De buitenstaanders in 1983. Haar romans zijn altijd als feministisch te
herkennen en thema’s als het idee dat vrouwen pas voor vol worden
aangezien als ze getrouwd zijn en een kind hebben, komen regelmatig
aan bod. Mannen spelen slechts bijrollen in haar romans. De dood van
haar zusje is ook een belangrijk thema. Hierover schrijft ze in de
autobiografische roman Het perpetuum mobile van de liefde (1988).
Nadat Dorrestein de ziekte ME (chronische vermoeidheid) heeft
gekregen, is ook ziekte en het sociaal isolement waarin zieke mensen
zich vaak bevinden een hoofdthema in haar oeuvre.
Andere werken: Haar kop eraf! Alice als ideale heldin voor
hedendaagse feministes (1988); Ontaarde moeders (1992); Verborgen
gebreken (1996) en Een hart van steen (1998).
Tijd en plaats:
Het verhaal wordt verteld in chronologische volgorde.
De gebeurtenissen beginnen in maart, tijdens een periode van
aanhoudende regenval. Daarna volgt gedurende 30 dagen een
hittegolf. Het verhaal eindigt op de dag dat deze hittegolf afgesloten
wordt met een hevige onweersbui.
Het verhaal speelt zich af in het restaurant, dat even buiten het dorp
ligt. Ook in het dorp spelen zich enkele gebeurtenissen af. Het dorp
ligt in Nederland, aan een van de grote rivieren.
Karakterbeschrijving:
Kristen:
Kristen is twee jaar ouder dan haar zus, Felicia. Ze is getrouwd met
Eric, maar deelt hem met haar zus. Samen met Felicia runt ze het
restaurant ‘Het Hemelse Gerecht’.
Felicia:
Felicia ziet het leven als iets dat je zelf kunt bepalen. Ze heeft een
eigen ‘museum’: een schuurtje waarin ze verpakkingsmateriaal
verzamelt. Verder zijn er weinig verschillen aan te wijzen tussen de
zussen. Ze komen uit een gebroken gezin: de vader was aan de drank
en hij bedroog hun moeder. Ze wreekten zich in gedachten door hem
op allerlei manieren te vermoorden. Op een dag vinden ze hem dood
onder aan de trap. Omdat ze in feite zonder vader en moeder
opgegroeid zijn, hebben ze geleerd met elkaar samen te werken.
Eric:
Eric is de man van Kristen, maar hij heeft met beide zusters een
verhouding. Als hij op een dag besluit om hen te verlaten, wordt hij op
zolder gegijzeld. Hij is een vlak karakter.
Rik:
Rik is de oude huisarts van het dorp en een goede vriend van Thorne.
Hij komt elke woensdag eten in het restaurant. Hij is een vlak
karakter.
Brooke:
Brooke is de dochter van Eric uit een vorig huwelijk. Ze is een vlak
karakter.
Thematiek:
Eten. In het restaurant worden heerlijke gerechten klaargemaakt,
terwijl Eric moet leven op water en brood. Als je niet eet, ga je dood.
Trouw. Het boek is opgedragen aan alle trouweloze mannen. Eric is
niet trouw binnen zijn verhouding en met hem loopt het slecht af.
Opdracht:
De roman heeft de opdracht ‘aan alle trouweloze mannen’.
Vertelsituatie:
Het verhaal wordt verteld door zowel een personale als een alwetende
verteller. De lezer weet wat de zussen denken. Er is dus een hij-
perspectief, door de alwetende verteller, dat af en toe overgenomen
wordt door Kristen, Felicia en Brooke.
---einde(12-05-2011)---
Terug naar de vorige index
|